Przepisy Wielkanocne
Data publikacji: 2009-04-04
Wielkanoc świętujemy zazwyczaj przy suto zastawionym stole. Pojawiają się dania z jaj, mięs, wędliny i tradycyjne ciasta oraz żurek .
Zapraszamy do wypróbowania naszych przepisów.
Wszystkie tu zamieszczone przepisy są przez nas wypróbowane...
Wielkanocne kraszanki (pisanki)
Podobno, Rzymianie mawiali, że jeżeli przestaną barwić jaja na czerwono, to świat zginie (pod nawałą barbarzyństwa). Dzisiaj, w dobie gotowego majonezu i gotowego chrzanu i gotowe... - no właśnie, kto dziś jeszcze krasi jaja w łupinach z cebuli na pomarańczowo-złoty kolor (a to jest doskonała okazja, żeby przeglądnąć całą cebulę w piwnicy, zbyt wyrośniętą ściąć do przepisów wielkanocnych, i przy okazji obrać z łusek. Można też barwić w obierkach z buraków na purpurowo, sporo tego powstanie przy okazji przepisów) lub szpinaku na bladozielono, liściach czerwonej kapusty, łupinach orzechów na matowożółty czy soku grapefruita na lilioworóżowo albo kawie na brązowo. Metoda jest zawsze taka sama - surowe, umyte (można w płynie do naczyń - odtłuszcza) jaja, o w miarę jednakowym kolorze skorupek, wkładamy do garnka z "naturalnym barwnikiem", dodajemy soli (żeby nie popękały) i octu (żeby barwnik "nadgryzł" skorupkę). Potem gotujemy ok. 8..10 minut (nie 20 - bo będzie ciemna obwódka wokół żółtka) i OSTROŻNIE (żeby nie zadrapać wybarwienia) wyjmujemy łyżką na papierowy ręcznik.
Uzdolnieni artystycznie mogą zastosować któryś ze sposobów kraszenia skorupki - malowanie stearyną ze świeczki PRZED lub skrobanie żyletką / igłą po malowaniu.
Farbkami kupnymi barwi się jaja JUŻ UGOTOWANE (to jest napisane na torebce), najlepiej w szklanych słojach po miodzie (mają szerokie gardło). Do wyciągania ja mam kilka starych, cynowych łyżek (bo zabarwiają się od zanurzania). Jaja o różnych kolorach nie powinny się stykać po wyciągnięciu (bo przebarwią się). Wygodnie wykładać na papierowe ręczniki i układać na tekturowych wytłoczkach z jajek.
Po wyschnięciu nacieram skórką odciętą z boczku wędzonego (żadnym tam masłem ani oliwą).
Jaja w zalewie kminkowej (czarne)
Ugotować 10 jaj na twardo (nawet 20 minut), połowę obrać, drugiej połowie tylko potłuc skorupki (poturlać lub poobijać łyżeczką), włożyć do słoja z 1 czosnkiem i ziołami (rozmaryn, 4 szczypty tymianku), sosem sojowym.
Zagotować 0.3 l wina czerwonego z solą, 2 łyżkami stołowymi octu, pieprzem, łyżką stołową cukru, łyżeczką koriandru, łyżeczką kurkumy, łyżką kminku, łyżką czarnej herbaty liściastej, ew. gałką muszkatołową, mielonym goździkiem czy cynamonem; zalać gorącym jaja (uważać, aby słój nie pękł). Wynieść zrazu do zimnej piwnicy lub na schody (jeżeli na dworze jest za ciepło - wstawić potem do lodówki) na 2..3 dni. Można trzymać do tygodnia.
Jaja-niespodzianki nadziewane
Ugotować jaja na twardo, obrać, włożyć do kieliszków do jaj, ściąć czubki i łyżeczką ostrożnie wyciągnąć żółtka. Przygotować farsze:
majonezowy
2 żółtka utrzeć z 3 łyżkami majonezu, dodać szczypiorek drobno posiekany, przyprawić solą, pieprzem, papryką ew. musztardą lub koncentratem pomidorowym;
paprykowy
drobno posiekać ogórek, pół papryki, pomidor, biały koniec pora. Zalać sosem z cytryny, soli, cukru, pieprzu;
rybny
puszkę ryby (np. tuńczyka, choć może też być w sosie pomidorowym) rozgnieść widelcem, przyprawić sokiem z cytryny i pieprzem;
kaparowy
3 żółtka utrzeć 2 łyżkami twarożku i 2 łyżkami majonezu. Dosmakować solą, pieprzem, ostrą papryką. Dodać posiekaną łyżkę kaparów i siekaną zieloną cebulkę;
sałatkę jarzynową konwencjonalną
Puste białka wypełniać farszem, udekorować zieleniną i warzywami. Można zrobić obwódki między białkiem a kieliszkiem: zawiązać łodygę szczypiorku, zrobić pierścionek z wydrążonego ogórka albo plastra pomidora.
Jaja w koszulkach
Zagotować w garnku wodę z solą i łyżką octu. Umyte jaja (po jednym na osobę) wybijać na mały talerzyk i z tego talerzyka z niewielkiej wysokości zsuwać do ledwo mrugającej wody (jeżeli będzie się mocno gotowała - jaja się "skosmacą").
Gotować 2 minuty (aby białko się ścięło - żółtko ma być w środku PŁYNNE), wybierać łyżką cedzakową na talerz i od razu podawać - sosy są na stole (jeszcze można ściąć trochę rzeżuchy)!
Jaja faszerowane smażone a la ostryga
Masło wyciągnąć z lodówki. Ugotować jaja na twardo, zalać zimną wodą do wystudzenia i ostrożnie nożem-piłką przeciąć skorupki wzdłuż na pół (aby nie pokruszyć ani nie powyszczerbiać brzegów skorupek). Łyżeczką od herbaty wyciągnąć białko z żółtkiem ze skorupki (zachować te skorupki!).
Wnętrza jaj posiekać w misce, dodać na każde jajo po łyżeczce masła, łyżce tartej bułki, siekany koperek, sól, pieprz. Zagnieść masę widelcem lub rękami - powinna się ładnie zlepić ze sobą.
Nakładać masę do wnętrza skorupek jaj z lekkim czubem, delikatnie ugniatając (masy jest więcej, niż było jaj!). Na talerz wysypać tartą bułkę i panierować otwartą górę połówek jaj.
Na patelni (teflonowej) rozpuścić ociupinkę masła i poukładać połówki jaj panierunkiem na dół. Przykryć pokrywką (masło wytapia się z jaj) i smażyć do ładnego zrumienienia panierunku (nie odwracać skorupek).
Podawać na liściach zielonej sałaty wraz z łódkami cytryny. Jest to dobry przepis na "zagospodarowanie" pozostałych po wielkanocy jajek na twardo - np. niezjedzonych pisanek. Można je podawać także np. do zupy szczawiowej
Jaja panierowane
8 jaj ugotować na twardo, ostudzić, obrać, opanierować w mące, 1 jaju (surowym), bułce tartej.
Smażyć w głębokim tłuszczu (1/2 kg smalcu).
Podać na sałatce: 1/4 kg twarogu rozdrobnić widelcem. dodać gęstej śmietany (lub jogurtu), 1 ogórek pokrojony w ćwierć-plastry, zieloną cebulkę posiekaną ze szczypiorkiem
Jaja zapiekane w kokilkach
Nagrzać dobrze piekarnik lub rożen wolnostojący. Małe kokilki wysmarować masłem, wbić po jednym jajku, osolić, posypać grubo tartym żółtym serem, tartą bułką (można ją zrumienić), polać stopionym masłem. Zapiekać 8..10 minut (białka mają się ściąć ale żółtka pozostają płynne). Podając przybrać obficie ściętą rzeżuchą.
Gotowanie wielkanocnej szynki
Szynkę surową (ok. 5-cio kilową, młodą i niezbyt tłustą) kupić 3 tygodnie wcześniej. Usunąć kości. Utłuc 20 dag soli, 1 dag saletry, 1 dag kolendry, 4 goździki, po 15 ziaren pieprzu i ziela angielskiego, 5 liści laurowych, 3 ząbki czosnku (zimą dodać jeszcze 1 dkg cukru). Połowę przypraw wetrzeć starannie w mięso, ułożyć je ciasno w naczyniu (kamionka, drewno, emalia lub stal nierdzewna), przykryć czymś mniejszym od naczynia (drewniany krążek, talerzyk), dociążyć. Odstawić na dwa dni w pokojowej temperaturze.
Po dwóch dniach przygotować zalewę z 2.5 litra wody oraz pozostałej połowy przypraw i chłodną zalać mięso. Mięso ma się marynować w zalewie 3 tygodnie, w temperaturze +4 do +8 °C. W tym czasie należy je przewracać co 2 - 3 dni. Wyjąć, opłukać z przypraw, osączyć i obwiązać wyparzonym sznurkiem, zachowując 2-3 centymetrowe odstępy. Przed wędzeniem obsuszyć.
Uwędzoną szynkę moczyć 4 godziny w zimnej wodzie.
Gotuje się najlepiej w wysokim garnku (np. do szparagów), takim, aby szynka mieściła się w nim pionowo (można ją zawiesić na drewnianej łyżce położonej na garnku). Zalać wrzącą wodą (co pozwoli zachować szynce soczystość), może być z włoszczyzną i ew. chrzanem, tak, aby była cała przykryta. Gotować bardzo powoli (ma tylko "mrugać", jak rosół) 2-3 godziny. Uzupełniać ubytki wody. Jeśli woda okaże się za słona, odlać trochę i uzupełnić wrzątkiem. Można na koniec gotowania wlać butelkę malagi.
Schładzać nie wyjmując z wywaru.
Dla leniwych, którzy kupują surową wędzoną szynkę, pozostaje tylko samo gotowanie, ale o ileż mniej satysfakcji... i smak już nie ten...
Biała kiełbasa
Do garnka z zimną wodą włożyć włoszczyzny jak na rosół: porę, pietruszkę, ew. marchew i seler (ale BEZ kapusty; nie trzeba też dodawać żadnych przypraw ANI SOLI); zagotować i pogotować około trzech kwadransów. Surową białą kiełbasę umyć i włożyć do wywaru, na małym ogniu powoli doprowadzić do wrzenia i natychmiast przykręcić - nie gotować, ale powoli "mrugać" w cieple około kwadransa.
Kiełbasę wyciągnąć i natychmiast podawać w ogrzanej salaterce na stół; wodę zostawić do barszczu lub żurku!!!
Gotowanie frankfuterek
Frankfuterki wkłada się do zimnej wody (nawet zamrożone) i na powolnym ogniu "naciąga" tuż poniżej, ale nie doprowadzając do wrzenia - około kwadransa.
Kiełbasy wyciągnąć i natychmiast podawać w ogrzanej salaterce na stół; wodę zostawić do barszczu lub żurku!!!
Zakup wielkanocnych wędzonek
Baleron, kabanosy, polędwicę wędzoną surową, szynkę surową wędzoną trzeba kupować w małych, zaufanych masarniach, nie używających polepszaczy do żywności i z wyczuwalnym zapachem dymu z wędzenia lecącego z komina (a nie z tzw. nastrzykiwarką wędzącą NA ZIMNO); a broń Boże w dużych marketach, pływające w konserwancie wewnątrz plastikowej trumny.
Półgęska to można już szukać chyba tylko w encyklopedii Lemnis-Vitry.
Chrzan tarty z jajkami
8-10 dag chrzanu (jedna laska) umyć, oskrobać, zamrozić; zetrzeć na drobnej tarce.
2 jaja na twardo (całe lub tylko żółtka - jak kto woli) drobniutko posiekać i utrzeć z 1/8 l śmietany.
Dodać utarty chrzan, doprawić do smaku solą, cukrem pudrem i sokiem z cytryny. Można również dodać utarte (bez skórki) winne jabłko.
Smakuje wyśmienicie jako dodatek do wędlin.
Chrzan zasmażany po litewsku
20-25 dag (duuuża laska) chrzanu umyć, oskrobać, zamrozić. Przy tarciu zamrożonego chrzanu nie będziemy ronić łez.
Dzień przed podaniem wyjąć. Zetrzeć na drobnej tarce, trzymając przez ściereczkę (żeby nie odmrozić palców ani nie rozgrzać chrzanu). Przelać wrzątkiem na sitku.
Przesmażyć chrzan krótko w rondelku na 5 dag masła. Dodać tyle słodkiej śmietanki, żeby powstał gęsty krem. Zagrzać raz jeszcze, ale nie gotować!.
Dodać sok z 1 cytryny, sól, cukier puder do smaku. Zaciągnąć surowym żółtkiem, uważając, żeby się nie ścięło. Wystudzony sos trzymać w lodówce. Podawać na zimno.
Sos wiosenny
Ugotować na twardo 4 jajka. Oddzielić żółtka od białek. Białka posiekać drobniutko. Żółtka rozetrzeć z sokiem z 3 cytryn. Można dodać ½ łyżki świeżo utartego chrzanu.
Umyć i osuszyć 2-3 pęczki szczypiorku, ew. koperku lub rzeżuchy. Posiekać drobno. Można dodać czubatą łyżkę cebuli utartej na drobnej tarce i trochę posiekanej natki pietruszki.
Wymieszać wszystko ze szklanką smietany gęstej, lekko kwaśnej (jak ktoś lubi, może dać część majonezu). Doprawić do smaku solą i cukrem pudrem. I gotowe.
Ostry sos do zimnych mięs
1 żółtko surowe rozetrzeć z 1 łyżką oliwy, 3 łyżkami chrzanu tartego (oczywiście z lasek, bo w słoikach jest za gorzki), 2 łyżkami śmietany (młodej, kwaśnej), sokiem z dużej 1 marchwi utartej, łyżeczką octu estragonowego, dosmakować solą, pieprzem białym, wymieszać do gęstości kremu.
Rozrzedzić zimnym, mocnym bulionem mięsnym, przefasować przez rzadkie sito, dodać cukier puder.
Klasyczny sos Cumberland
Do 2 łyżek chrzanu drobno startego dodać skórkę startą z 1 cytryny i 1 pomarańczy, skropić sokiem z tej cytryny i pomarańczy, dodać 2 dkg skórki pomarańczowej smażonej (siekanej), 2 łyżki galaretki porzeczkowej, 2 dkg musztardy, pół szklanki czerwonego wina, sól, cukier.
Ćwikła po staropolsku
Ćwikłę zrobić na dwa dni przed podaniem. 1.2 kg buraków (kilka do kilkunastu, niedużych) wyszorować szczoteczką i opłukać. Upiec w piekarniku lub ugotować, zalewając wrzącą wodą.
Ochłodzić, obrać ze skórki i poszatkować na cieniutkie plasterki.
8-10 dag chrzanu (jedna laska) umyć i oskrobać, zamrozić. Zetrzeć na drobnej tarce. Dodać 1 łyżkę (1 dag) sparzonego wrzątkiem kminku, sól, cukier, sok z jednej cytryny, ½ szklanki surowego kwasu buraczanego i kieliszek czerwonego wytrawnego wina.
Ubić wszystko w kamiennym garnku lub słoju tak, żeby buraki były przykryte płynem na 2 palce. Zawiązać pergaminem i trzymać w chłodnym miejscu.
Buraczki zasmażane
Kilogram buraków (kilka średniej wielkości) wyszorować szczoteczką i opłukać. Upiec w piekarniku lub ugotować, zalewając wrzącą wodą.
Ochłodzić. W teflonowym rondlu roztopić 2 łyżki masła i dodać drobno posiekaną cebulę, przykryć i usmażyć na złoty kolor. Buraki obrać ze skórki, zetrzeć na grubej tarce na wiórki do tego rondla. Dodać łyżkę kminku (może być mielony), sól, cukier puder, zetrzeć na tarce kwaśne jabłko, zagrzać - i podawać (można odgrzewać). Niektórzy dodają śmietany lub zakwaszają cytryną (kwasem ogórkowym) i czerwonym winem.
Słupki ogórkowe nadziewane twarogiem
Surowe zielone ogórki obrać cieniutko ze skórki, odciąć końce, przekrajać w poprzek na słupki wysokości ok 5 cm. Z jednej strony ostrożnie wydrążyć ze środka (nie do końca) pestki i trochę miąższu (pozostaje taki garnuszek z ogórka) - liczymy po jednym na osobę.
Twaróg wymieszać ze śmietaną, siekanym szczypiorkiem, ew. startą rzodkiewką, solą, pieprzem, można miąższ z avokado rozpaprany widelcem - ma ładny zielony kolor (pod ogórka).
Słupki ogórkowe ustawić na listkach zielonej sałaty, napełniać łyżeczką twarogiem (z czubem - zrobić jakby odcięty zaokrąglony koniec ogórka. Można w niego wetknąć plasterki rzodkiewki, papryki, ...
Barszcz na rosole z szynki z jajami, kiełbasą i uszkami
Wieczorem w Wielką Sobotę namoczyć garść suszonych grzybów oraz pół garnka fasoli Jaś. Wyszorować w zimnej wodzie 1/2 kg buraków i upiec w piekarniku (w łupinach!) do miękkości - tak 1.5..2 godziny. Wyjąć, wynieść do wystudzenia.
Rano ugotować grzyby i fasolę (soli się na końcu gotowania!). Buraki obrać z łupin i zetrzeć na drobnej tarce, włożyć do garnka i zalać 1/2 l kwasu buraczanego, zostawić w cieple na co najmniej godzinę.
Buraki zalać wywarem z gotowania szynki, białej kiełbasy, frankfuterek; dodać kilka liści laurowych, kilka ziarenek ziela angielskiego- i zagotować. Przecedzić przez sito (wywar zostaje, buraki wyrzucamy).
Grzyby pokroić i wraz z odwarem dodać do zupy. Dodać 1..2 ząbki czosnku przetłoczone i posiekane ze solą, zagotować krótko. Cebulę obraną ze skórki naszpikować kilkoma goździkami i wrzucić do ciepłego barszczu, dołożyć łyżkę miodu (już nie gotować), zostawić w cieple na jakieś pół godziny.
Wyciągnąć cebulę, podgrzać, podawać z fasolą, jajkami na twardo (raczej bez uszek czy pasztecików), pokrojoną w plastry resztą białej kiełbasy.
Żurek
Na teflonowej patelni roztopić łyżkę masła i zeszklić na nim dużą cebulę drobno pokrojoną (pod przykryciem). Dodać kilka mrożonych podgrzybków pokrojonych w plastry i jeszcze podsmażyć.
Wywar po gotowaniu szynki i frankfuterek oraz białej kiełbasy (można to zlać razem) podgrzać, skosztować - dodać ew. liscia laurowego, ziela angielskiego. Dodać cebulę z grzybami, wlać butelkę zakwasu żuru i ostrożnie zagotować (lubi wykipieć). Doprawić majerankiem, czosnkiem przeciśniętym przez maszynkę.
Podawać ze śmietaną, pokrojoną białą kiełbasą, jajami na twardo.
Zając w śmietanie
Jeżeli zając ustrzelony został przez znajomego myśliwego, musi skruszeć (wisząc za oknem), potem trzeba mu zdjąć skórę i oczyścić go. Można jednak kupić gotowego zająca (lub nawet królika w porcjach).
W wanience kamiennej, szklanej lub emaliowanej bajcować go 2 dni w codziennie zmienianej maślance.
Zająca wyjąć i ostrym nożem usunąć błony. Drobno utłuc (lub zmielić) kilkanaście jagód jałowca, angielskiego ziela, pieprzu czarnego, wymieszać z tymiankiem, natrzeć zająca. Pokryć cienkimi plastrami cebuli, selera, marchwi, pietruchy; włożyć na kilka godzin do lodówki. Ułożyć w brytfannie, położyć na wierzch 15 dkg masła w kawałkach. Można dodać suszone śliwki i grzyby. Piec 2 godziny w gorącym piekarniku podlewając śmietaną (nie wodą!!! - choć można na zmianę winem).
Zająca wyjąć i podzielić - jeżeli nie jest wyporcjowany; sos ewentualnie zaciągnąć gęstą śmietaną.
Podawać oczywiście z buraczkami, borówkami, i czeskimi knedlikami.
Czeskie knedliczki (do zająca lub indyka)
8 dkg słoniny pokrajać w drobną kostkę, stopić (aby skwarki były MIĘKKIE), skwarki wyjąć. 30 dkg czerstwej bułki pokrajać w kostkę; 2/3 z tego wrzucić do wytopionego ze słoniny smalcu i ususzyć złociste grzanki, ostudzić.
1/2 l mleka rozmącić z 2 jajami, dodać ostudzone grzanki, resztę bułki (niektórzy używają ryżu preparowanego), zostawić na 1..2 godziny.
W dużym, płaskim rondlu nastawić osoloną wodę do zagotowania. Wsypać do grzanek 10..15 dkg mąki, osolić, wymieszać (ciasto powinno być dość gęste). Maczaną we wrzątku łyżką kłaść na wodę gałki ciasta wielkości dużego jaja. Zamieszać, przykryć, gotować na małym ogniu 20 minut (aż napęcznieją).
Indyk nadziewany
Indyczkę rozmrozić (w chłodzie, licząc 6 godzin na 1 kg wagi), sprawić, usunąć podroby, opłukać, wyciągnąć ścięgna; natrzeć solą i cytryną (ew. oliwą) na 1..2 godziny przed pieczeniem.
10 dkg bułki (czerstwej, najlepsza maślana) namoczyć w szklance mleka; odcisnąć, zmielić z wątróbką. 4 dkg masła utrzeć z żółtkami 3 jaj, dodać wątróbkę, sól, pieprz, gałkę muszkatołową (mieloną lub startą), pianę z 3 białek, 1..2 łyżki tartej bułki, łyżeczkę cukru (najlepiej pudru). Nagrzać piekarnik, farsz podzielić na 2 części
wątrobową - dodać:
2 łyżki siekanej pietruszki zielonej, łyżkę majeranku, łyżkę siekanego koperku
z rodzynkami - dodać:
3 dkg rodzynek (opłukanych i sparzonych wrzątkiem), 3 dkg migdałów (sparzonych, bez skórki, w piórkach), 1 goździk zmielony
zamiennie z kaszy
1/2 l kaszki krakowskiej zatrzeć surowym 1 jajem, ugotować w 1/2 l bulionu (w garnku z metalowymi uszami!) do gęstości. 7 dkg słoniny pokroić w kostkę i wytopić na patelce, dodać ze skwarkami do kaszy, dołożyć łyżkę koperku siekanego. Wypiekać 35 minut w piekarniku; ochłodzić. Dodać wątróbkę, łyżkę majeranku, 10 dkg słoniny surowej pokrojonej w kostkę.
zamiennie z pieczeni (bez wątróbki)
2 bułki obrać ze skórki i zamoczyć w mleku. 1 cebulę drobno posiekać i udusić w 3 dkg masła. Przemielić z 10 dkg słoniny, łyżką pasty sardelowej, łyżką kaparów (można zamiennie wziąć puszkę odsączonych koreczków anchovis), 40 dkg zimnej pieczeni cielęcej (ze zgalaretowaciałym sosem!!!), odciśniętymi bułkami. Dodać 3 jaja całe, 10 dkg stopionego masła, sól, pieprz, gałkę muszkatołową
Otwór od wnętrza indyka do szyi zatkać jabłkiem (lub pergaminem), jednym nadzieniem nafaszerować podgardle (można delikatnie oddzielić skórę od mięsa, uzyskując duże "wole" na nadzienie) i zaszyć (grubą nitką). Indyka postawić pionowo na podgardlu (druga osoba musi go trzymać), resztą pierwszego nadzienia (lub trzecim) napełnić "kieszonki" koło tylnych nóg; drugim nadzieniem napełnić wnętrze jamy brzusznej, ew. dorzucając kilka jabłuszek do wypełnienia; również zaszyć.
W brytfannie roztopić pół kostki smalcu (lub tłuszczu z pieczenia gęsi, ułożyć ptaka nogami do góry, polać z wierzchu tłuszczem (do tego najlepsza jest gruszka gumowa kulinarna ze szklanym ssakiem). Piec 2..3 godziny pod przykryciem w piekarniku nagrzanym do 200 °C, co 1/2 godziny polewać wytopionym tłuszczem (jeżeli rumieni się zbyt szybko - polewać wodą lub winem; jeżeli za wolno - odkryć na ostatnie pół godziny). Nakłuć widelcem w najgłębsze miejsce - jeżeli wypływający sok nie jest różowy - to ptak jest upieczony.
Wyciągnąć, usunąć nici, pokroić (to jest osobna sztuka), sos przelać do sosjerki. Obowiązkowo borówki lub żurawina!
Prosię pieczone
5..6 tygodniowego prosiaka (2..3 kg) zabić, włożyć w szaflik z gorącą wodą, posypać miałkim, zimnym popiołem, zbierać sierść rękami z popiołem (dolewając gorącej wody). Opłukać w zimnej wodzie, owinąć płótnem, ostudzić.
Ogolić ostrym nożem z resztek szczeciny, opalić nad płomieniem spirytusowym, zalać na 1 godzinę zimną wodą.
Wypatroszyć - odłożyć płuca, serce, wątrobę. Posolić wewnątrz i zewnątrz na 1 godzinę przed pieczeniem. Wątrobę z prosięcia namoczyć w szklance mleka (ew. z 30 dkg wątróbki cielęcej). Płucka z prosiaka ugotować z kawałkiem słoniny. Wątróbkę wyjąć, sparzyć; płucka ostudzić, zimne dodać do wątróbki i zmielić razem przygotowując nadzienia jak do indyka: wątrobowe lub z kaszki.
Nagrzać dobrze piekarnik. Prosiaka nadziać, zaszyć, posmarować oliwą (lub słoniną), położyć na blasze nogami pod siebie i piec 1.5..2 godziny. Smarować na przemian piwem i roztopionym masłem aż będzie złoto-pomarańczowy. Nakłuć widelcem - jeżeli wchodzi bez oporu, a wypływający sok jest przeźroczysty i złoty - prosię jest upieczone.
Szybko podzielić - odciąć łepek, nóżki, grzbiet krajać wzdłuż żeber. Złożyć z powrotem na półmisku w całości na zgiętych nogach, do pyska włożyć pisankę lub żółtą cytrynę albo obrany chrzan. Jako ilustracja muzyczna - dr Sienkiewicz śpiewa piosenkę Jacka Kleyffa pt. "Świnia".
Mazurek pomarańczowy
Sparzyć 4 cytryny (ew. obrać ze skórki, gdy nie tolerujemy nadmiaru goryczki) i 1 kg pomarańcz; zetrzeć na tarce odrzucając pestki. Włożyć do teflonowego rondla, dodać 1/2 kg cukru, ew. kostkę masła i smażyć na wolnym ogniu (bez przykrycia) na GĘSTĄ, przejrzystą masę, często mieszając, dodać 20 dkg migdałów w paskach.
Można zrobić go na spodzie z kruchego ciasta, albo na waflu. Spód tortownicy przykrawa się wafelem na wymiar (nie trzeba niczym smarować), potem ciepłą masę wykłada na wafel, wygładza nożem maczanym w gorącej wodzie do równości, dekoruje paskami migdałów, kokosem (także kolorowym), kandyzowanymi owocami (np. wiśniami). Jeżeli masa nie jest gęsta - wafel przesiąknie. Tego się już, oczywiście, NIE piecze!
Kroi się najlepiej także nożem maczanym w gorącej wodzie. Lepiej przechowywać w lodówce, bo może zapleśnieć po kilku dniach.
Baba wielkanocna zaparzana, nasączana ponczem i lukrowana
Skórkę z pół cytryny i szczyptę szafranu namoczyć w kieliszku spirytusu (lub likieru amaretto) na min. 3 godziny.
5 dkg drożdży włożyć do garnuszka, jeżeli mrożone - zostawić na 1..2 godziny aż rozmarzną. Dodać łyżkę mąki, łyżeczkę cukru, odrobinę mleka, rozrobić łyżeczką (nie wyciągać jej), podłożyć talerzyk pod spód i zostawić rozczyn na niespełna godzinę aż drożdże "ruszą".
Ćwierć kilo mąki przesiać do miski z robota, zaparzyć pół szklanki wrzącego mleka, wymieszać, ostudzić.
Dodać 5 dkg rodzynek (opłukanych wrzątkiem i osączonych - można obtoczyć w sypkiej mące), 5 dkg migdałów (zalanych wrzątkiem, obłuskanych ze skórki i pokrojonych w piórka; można dodać kilka gorzkich migdałów - gdy nie użyliśmy wcześniej amaretto). Wyrabiać robotem, dodając stopniowo żółtka z 5 jajek i 6 dkg cukru pudru, ćwierć małej łyżeczki soli, cukier waniliowy. Dodać wyrośnięte drożdże, przepłukać garnuszek odrobiną mleka, wyrabiać dalej - aż ukażą się pęcherzyki ( min. pół godziny).
Wlać powoli 5 dkg masła stopionego (ale letniego!). Dodać drobno posiekaną skórkę pomarańczową, namoczoną skórkę cytrynową, spirytus. Ubić sztywną pianę z pozostawionych białek, dodać do ciasta. Teraz powinno się już wyrabiać ręką na stolnicy (ale ja robię to dalej w robocie) - aż zacznie odstawać od ręki czy miski (następne pół godziny).
Okrągłą formę z wysokim kominkiem przesmarować tłuszczem i wysypać mąką. Napełnić formę do 1/3 ciastem, postawić w cieple i spokoju, bez przeciągów - aby wyrosło do całej formy.
Nagrzać piekarnik, ostrożnie posmarować białkiem wierzch ciasta, wstawić delikatnie do piekarnika i piec ok. godziny.
Wyłączyć piekarnik, lekko uchylić drzwiczki (nie ma mowy o żadnym otwieraniu okna w kuchni!!!) zostawić do wystygnięcia. Ostrożnie wyjąć, odwrócić formę i wysunąć na drewnianą deskę (kiedyś - na poduszkę z położonym pergaminem i pod pierzynę do wystygnięcia). Pół szklanki wody zagotować z 8 dkg cukru i otartą skórką z 1/2 cytryny, schłodzić, dosmakować sokiem z cytryny i rumem. Ostudzoną babę nakłuć w wielu miejscach i łyżką nasączyć ponczem.
Ugotować syrop "do nitki" z 8 dkg cukru, 3 łyżek wody i łyżeczki octu, odszumowując. Po ostudzeniu przełożyć do makutry i ucierać do białości. Dosmakować rumem i cytryną. Polukrować pędzlem gotową babę.
Pascha
Zemleć kilo twarogu (tłustego, niekwaśnego, dobrze odciśniętego - żaden tam "potrójnie mielony" czy inny z domieszką margaryny: ma być "maski" ale rozsypujący się); można też użyć mascarpone (jest od ponad roku w wielkich domach towarowych - ten sam ser, co na tiramisu) - ale wtedy nie "sklęśnie" i pozostanie leista. 5 żółtek utrzeć z 30 dkg cukru (najlepiej pudru), dodać 1/4 l śmietanki, ogrzewać (mieszając - najlepiej na parze; broń Boże nie zagotować!) do zgęstnienia, zdjąć z ognia, wmieszać kostkę masła (rozmrożonego i raczej miękkiego), ser, 10 dkg migdałów (sparzonych, obranych i posiekanych), opłukane wrzątkiem 10 dkg rodzynków, drobno pokrajane pół laski wanilii, sok z cytryny, kieliszek spirytusu (lub mocnego rumu), ew. kandyzowanych wiśni. DOBRZE wymieszać; sito wyłożyć serwetą, wyłożyć na to masę, przycisnąć (deseczką lub talerzykiem, na to słoik z wodą), wynieść do zimnego do odcieknięcia serwatki minimum 3 godziny.
Wyrzucić z sita na okrągły talerz, zdjąć serwetę, udekorować. Przechowywać w chłodzie.
Mazurek orzechowy
Zemleć 25 dkg włoskich orzechów łuskanych. Utrzeć 12 dkg masła na puch, dodać kolejno żółtka z 3 jaj, 25 dkg cukru pudru, orzechy, 12 dkg mąki.
Na blasze lub w tortownicy ułożyć wafel, wyłożyć masę, wygładzić nożem.
Piekarnik nagrzać do 250 °C.
Ubić pianę z białek, dodać 8 dkg cukru pudru, wanilię, wyłożyć na masę, przybrać połówkami orzechów.
Piec 30 minut - jeżeli nie ścina białek, to piekarnik jest za zimny.
Wystudzić we formie, włożyć na 2 dni do plastykowego woreczka - żeby skruszał.
Mazurek orzechowo - migdałowy pieczony
Żółtka z 10 jajek utrzeć z 1/4 kilo cukru pudru na pulchny krem, dodając 1 czubatą łyżkę kakao (przesianego i rozprowadzonego na papkę w odrobinie mleka, ćwierć kilo orzechów włoskich zmielonych, laskę wanilii utłuczoną na proszek.
Dużą tortownicę wysmarować masłem i wysypać mąką ziemnaczaną, nałożyć masę orzechową. Od razu załączyć piekarnik i przyrządzić masę migdałową: pozostałe białka ubić, dodając stopniowo ćwierć kilo cukru pudru, na bardzo sztywną pianę. Dodać sok z pół cytryny, laskę wanilii utartą na proszek, 3 łyżki biszkoptów utartych i przesianych przez rzadkie sito, ćwierć kilo zmielonych migdałów. Dokładnie wymieszać, wyłożyć na masę orzechową KOPIATO w środku (upada po upieczeniu!)
Piec 50..55 minut w piekarniku w 200..250 °C. Zostawić do wystygnięcia w piecu - bo "siada".
Nazajutrz wierzch i boki można pokryć cienką warstwą ciepłego dżemu pomarańczowego, a po zaschnięciu polać lukrem czekoladowym / kawowym.
Mazurek orzechowo - czekoladowy niepieczony
Ćwierć kilo orzechów łuskanych (włoskich, choć raz można zrobić i z laskowych - dla zmiany smaku) zemleć, dodać 20 dkg cukru pudru, wanilię, pół szklanki śmietany (gęstej, lecz niekwaśnej); utrzeć dobrze i wyłożyć na wafel.
Kostkę masła miękkiego utrzeć na pulchną masę, dodając kolejno 2 żółtka, 20 dkg cukru pudru, rozgrzaną tabliczkę czekolady (najlepsza - gorzka z Wedla), zmielone 10 dkg orzechów zmielonych (NIE podmieniać ich na migdały, bo smak wyjdzie marcepanowy jak w Niemcach), kieliszek spirytusu. Dobrze utrzeć i rozsmarować na masie orzechowej. Ostudzić; daje się krajać wyłącznie nożem maczanym we wrzątku.
Mazurek czekoladowy surowy
12 żółtek z ugotowanych jaj przterzeć przez sito do makutry, dodać 4 tabliczki czekolady starte na tarce, 20 deko cukru pudru, 20 deko migdałów zmielonych, 1 jajo całe, ucierać 2 godziny.
Wyłożyć masę na opłatki - same zastygają.
Mazurek czekoladowy pieczony
40 deko cukru pudru, 4 tabliczki czekolady gorzkiej startej na tarce, 40 deko migdałów krajanych w paski (najlepiej kupne - wtedy po upieczeniu masa się ładnie stratyfikuje), 1 łyżkę mąki pszennej, 2 jaja całe wymieszać dobrze w misce, dodać pianę z 6 białek, wymieszać ostrożnie.
Rozsmarować na opłatkach na grubość palca, zlepiać z góry z drugim opłatkiem. Piec 15 minut
Mazurek cygański
Żółtka z 5 jaj utrzeć na parze z 20 dkg cukru pudru na puszystą masę, aż zgęstnieje; zdjąć z ognia i ubijać dalej do ostudzenia.
Dodać 10 dkg rodzynków (NIE moczyć ich, bo będzie "pływał"), pokrojone 10 dkg fig, 10 dkg daktyli, 5 dkg skórki pomarańczowej, 10 dkg orzechów, 10 dkg migdałów (te już raczej w piórkach), tabliczkę czekolady gorzkiej, startej na drobnej tarce, na końcu noża goździków zmielonych i pieprzu angielskiego, sok z cytryny. Nie jest to przepis na BIGOS BAKALIOWY, ale to jest ta idea: można dodać kandyzowany melon lub papaję, suszone morele - co kto ma (np. z kompotu wigilijnego) i lubi... Wymieszać porządnie i wyłożyć na wafel rozsmarowując równo na grubość palca.
Pianę z pozostałych białek ubić najlepiej na parze, dodając pół kilo cukru pudru wyłożyć na masę bakaliową.
Piec BARDZO łagodnie (ma się suszyć, a nie schnąć) ponad godzinę.
Wyjąć, wyłożyć z blachy, ostudzić. Niektórzy jeszcze lukrują (np. pomadą pralinową).
Mazurek makaronikowy
Wziąć 20 dkg wiórków kokosowych (niektórzy podmieniają całość lub częściowo na zmielone orzechy lub płatki owsiane zrumienione w piekarniku i zmiażdżone wałkiem na stolnicy) oraz 2..3 białka (nie za dużo, bo za rzadkie), 20 deko cukru, 5 deko mąki, kieliszeczek likieru amaretto, startą skórkę i sok z 1 cytryny. Zagnieść ciasto, "kulać" wałeczki grubości palca, ułożyć na waflu (na blasze) skośną kratkę smarując od spodu białkiem ("oka" tak ze 4 * 4 cm). Wałeczki przycisnąć do wafla, można ozdobić z wierzchu.
Upiec w średnio gorącym piekarniku (jak makaroniki), wyjąć. Kratki zapełnić lekko rozgrzanymi (jak w kuchence mikrofalowej - to zdjąć wieczko) dżemem i konfiturą (niekoniecznie w "szachownicę" - można wziąć więcej dżemów i stworzyć niepowtarzający się wzór: morelowy, porzeczkowy, wiśniowy, truskawkowy z owocami...
To MUSI potem zmięknąć w woreczku plastykowym - jak makaroniki.
Sernik
1 kg twarogu niekwaśnego i dobrze odciśniętego zemleć (odpada mascarpone, niestety: nie wyrasta i jest leisty). Pół kostki masła utrzeć na pulchną masę, dodać kolejno żółtka z 12 jajek, 40 dkg cukru pudru (przesianego przez sito), ser, 5 dkg skórki pomarańczowej posiekanej drobno, opłukane 5 dkg rodzynków, otartą skórkę z cytryny (uprzednio sparzonej wrzątkiem), cukier waniliowy, szczyptę soli, 2 łyżki kaszy manny, 4 dkg migdałów (sparzonych, obranych i posiekanych w paski), starannie utrzeć (może być w robocie kuchennym).
Do białek dodać szczyptę soli i ubić sztywną pianę, wyłożyć na masę, lekko wymieszać. Nagrzać dobrze piekarnik, tortownicę wysmarować masłem, wysypać tartą bułką, wlać masę, posmarować z wierzchu białkiem. Piec 50..60 minut; gdy za bardzo rumieni się po wierzchu - przykryć pergaminem. Wyłączyć piekarnik, LEKKO uchylić i wystudzić nie wyciągając - UPADA!
Następnego dnia przybrać (do wyboru) górę i boki:
lukrem na zimno
ucierać w kamiennej makutrze 20 dkg cukru pudru z 2 białkami aż powstanie gęsta masa. Wcisnąć sok z 1/2 cytryny i porządnie rozetrzeć.
polewą czekoladową
Ugotować syrop "do nitki" z 15 dkg cukru, 1/4 szklanki wody i łyżki octu, odszumowując. Po ostudzeniu przełożyć do makutry i ucierać do białości. Dodać stopione pół tabliczki czekolady i rozetrzeć porządnie.
Brak komentarzy