Dramatyczne losy Polaków mieszkających podczas II wojny światowej na ziemiach wcielonych do III Rzeszy nie przebiły się do wyobraźni i pamięci zbiorowej. Doświadczeniem mieszkańców tych ziem od pierwszego dnia agresji niemieckiej w 1939 r. był szczególnie nasilony terror i egzekucje. Jednak w popularnych serialach i filmach pokazywane są zwykle wojenne losy Polaków w Generalnym Gubernatorstwie. Niewielu wie, że na ziemiach wcielonych zamordowano wówczas - tylko do końca 1939 r. - 40 tysięcy osób, przedstawicieli elit społeczeństwa II Rzeczypospolitej. „Zapal znicz pamięci” to wspólna akcja pięciu rozgłośni regionalnych Polskiego Radia i pionów edukacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej. Zaangażowały się w nią Radio Merkury Poznań, Radio PiK, Radio Katowice, Radio Gdańsk i Radio Łódź oraz Biura Edukacji Publicznej IPN w Poznaniu, Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi i Gdańsku. Organizatorzy zapraszają w niedzielę 20 października w południe do zapalenia zniczy w miejscach, gdzie Niemcy mordowali Polaków na dawnych ziemiach wcielonych do III Rzeszy oraz przesłania zdjęć na stronę internetową na adres: znicz@radiomerkury.pl W Łodzi głównym punktem akcji będzie - podobnie jak w ubiegłym roku - mogiła przedstawicieli łódzkiej inteligencji, zamordowanych jesienią 1939 r., znajdująca się na cmentarzu komunalnym Doły przy ul. Smutnej. Jednym z miejsc ziemi łódzkiej, gdzie dokonywano egzekucji, był las na terenie dawnego poligonu Brus. Dzięki pracy łódzkich archeologów udało się tam odnaleźć szczątki kilkudziesięciu osób zamordowanych m.in. w ramach tzw. Intelligenzaktion 12 listopada 1939 r., m.in. dziennikarza Stanisława Sapocińskiego, posła RP Tomasza Wilkońskiego, adwokata Alfreda Bellera, radnego Henryka Szulca i urzędnika łódzkiego magistratu Władysława Krzemińskiego. Szczątki ofiar ekshumowane w 2008 i kolejnych latach złożone zostały w zbiorowej mogile na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi. Ostatni pochówek odbył się w tym miejscu 14 października 2013 r. W mogile złożono uroczyście szczątki 49 osób - ofiar zbrodni nazistowskich i komunistycznych. W wyniku czynności śledczych prowadzonych przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Łodzi ustalono, że zabójstwa 45 spośród tych osób dokonali nieustaleni funkcjonariusze niemieccy (jedna z niepotwierdzonych hipotez śledztwa zakładała, że były to m.in. szczątki osób, które zostały skazane przez Sąd Doraźny - Standgericht w Łodzi w dniu 23 listopada 1939 r.). Cztery spośród pochowanych 14 października br. osób zostały zamordowane po 1945 r. przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego. Nie udało się ustalić tożsamości żadnej z pochowanych osób. Uroczysty pochówek miał w związku z tym charakter ekumeniczny. Więcej informacji na stronie internetowej: www.ipn.gov.pl