Rola Jednostek Samorządów Terytorialnych w poprawie dostępności do szczepień ochronnych dla dzieci z województwa Łódzkiego - to temat spotkania, które odbyło się w czwartek, 6 listopada w Rektoracie Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Inicjatorami spotkania były: Wydział Lekarski Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, które od wielu lat konsekwentnie działa na rzecz poprawy stanu zdrowia mieszkańców we wszystkich regionach polski oraz Stowarzyszenie Parasol dla Życia – działające na rzecz rodzin dzieci cierpiących na skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Głównego Inspektora Sanitarnego. Na spotkaniu dyskutowano na temat priorytetów i wyzwań zdrowia publicznego oraz możliwych rozwiązań zmierzających do poprawy stanu zdrowia najmłodszych mieszkańców województwa. Zastanawiano się nad możliwościami poprawy dostępności do szczepień ochronnych szczególnie dla najmłodszych - i ze względu na jeszcze nie całkiem rozwinięty układ odpornościowy - najbardziej zagrożonych ze strony bakterii dzieci. Samorządy lokalne chcąc zadbać o zdrowie lokalnej społeczności mogą przeznaczać część swoich środków na różnego rodzaju programy zdrowotne. Decyzje dotyczące wyboru programu - ze względu na często ograniczone możliwości budżetowe - nie są łatwe. Podczas konferencji eksperci - mówiąc o priorytetach - przekonywali o zasadności programów profilaktycznych chroniących dzieci przed zakażeniami ośrodkowego układu nerwowego wywołanymi m.in. przez pneumokoki. Bakterie te, ze względu na ich częste nosicielstwo, dużą liczbę zachorowań wśród maluchów i ciągły, niepokojący wzrost oporności na antybiotyki – stanowią w tej chwili duże wyzwanie dla lekarzy. W większości krajów UE, chroniące przed pneumokokami szczepienia znajdują się w narodowych programach szczepień. W Polsce szczepienia przeciwko pneumokokom z powodów budżetowych nie są refundowane przez Państwo. Co oznacza, że rodzice, aby zapewnić ochronę swoim dzieciom sami muszą ponieść koszt szczepionki. Nie jest to tania inwestycja. Jedna dawka to koszt ok 250 - 300 pln. Szczepienie to jest szczególnie ważne w okresie wzmożonych zachorowań na grypę. Wirus grypy obniża bowiem odporność maluchów i często toruje drogę do infekcji pneumokokowych. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania pneumokokowym powikłaniom pogrypowym są właśnie szczepienia. - Pneumokoki to bardzo groźne bakterie wywołujące m.in. zakażenia dróg oddechowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc z bakteriemią, bakteriemię i sepsę. Są to tzw. choroby pneumokokowe, niebezpieczne dla zdrowia i życia, charakteryzujące się poważnymi powikłaniami i wysoką śmiertelnością. Pneumokoki wykazują coraz większą oporność na działanie antybiotyków, co znacznie utrudnia leczenie chorób zakaźnych wywołanych przez te bakterie. - mówi prof. dr hab. med. Adam Antczak, dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. - Szczepienia przeciw pneumokokom zmieniają środowisko tych bakterii przez spadek liczby szczepów opornych na antybiotyki, co stwarza możliwość skutecznego leczenia w przypadku wystąpienia choroby pneumokokowej. Po co ryzykować zdrowie, a nawet życie dziecka - narażając je na choroby wywołane przez te bakterie - skoro można zabezpieczyć je poprzez szczepienia, które są w tej chwili najbardziej skuteczną ochroną, a ponadto umożliwiają całkowite wyeliminowanie najbardziej zjadliwych bakterii, zmniejszają zachorowalność oraz redukują liczbę powikłań i zgonów. To oczywiste, że wartość szczepień jest niepodważalna. Ich brak ma nie tylko wymiar zdrowotny, ale także ekonomiczny - skutki odczuwa całe społeczeństwo, ponosząc koszty hospitalizacji i rehabilitacji dzieci po przebytych infekcjach pneumokokowych- kontynuuje prof. Antczak. Jak pokazują doświadczenia kieleckie, korzyści z wprowadzania programów profilaktycznych są ogromne. W Kielcach, gdzie od 2006 r. Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż. - najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem 13-walentną - zaobserwowano w tej grupie spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o 65%. Dowodzi to skuteczności stosowanej szczepionki w redukcji pneumokokowego zapalenia płuc u dzieci, które jest obecnie najczęstszą przyczyną ich hospitalizacji. Kielecka akcja szczepień dzieci ujawniła także przewidywane zjawisko odporności środowiskowej. Na zaszczepieniu dzieci skorzystali także pośrednio dorośli, zwłaszcza osoby starsze (u których z wiekiem radykalnie spada odporność organizmu). Po 4 latach prawie o połowę zmniejszyła się zapadalność na zapalenie płuc w grupie wiekowej do 29 lat. Wśród osób powyżej 65 r.ż. liczba zachorowań na zapalenie płuc spadła o 50%: z ok. 2 tys. na 100 tys. w roku 2005, do ok. 1 tys. na 100 tys. w 2009 r. - Nie można liczyć na szczęście, że akurat mojego dziecka to nie dotknie. Nigdy nie wiemy, kiedy nasza pociecha zetknie się z agresywnym typem pneumokoka, ani kiedy bakteria - dotychczas przyczajona w nosie i gardle dziecka - zaatakuje. Po każdej infekcji wirusowej odporność dziecka spada, co ułatwia pneumokokom atak i wniknięcie do układu krwionośnego, czyli inwazji. W efekcie może dojść do ciężkich chorób pneumokokowych. Wyrażam nadzieję, że decyzja o zapewnieniu ochrony jak najszerszej grupie dzieci z całego województwa Łódzkiego zostanie ostatecznie podjęta dla ich zdrowia - mówi Sabina Szafraniec, prezes Stowarzyszenia „Parasol dla Życia”, powołanego w celu Pomocy Rodzinom Dzieci Cierpiących Na Skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych, i mama Kuby, który w wieku 9 miesięcy zachorował na Inwazyjną Chorobę Pneumokokową i w wyniku której nie słyszy na jedno ucho. - Zachęcamy lokalne samorządy do wdrażania dobrych programów zdrowotnych, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki szczepionkowej. Są efektywne, odpowiadają ważnej potrzebie zdrowotnej, są stosunkowo łatwe do przeprowadzenia i ewaluacji. Pokazują to również opinie Prezesa AOTM: zdecydowana większość programów szczepionkowych jest pozytywnie zaopiniowanych. Są to działania o udowodnionej skuteczności. Dają zarówno korzyści zdrowotne jak i ekonomiczne. Takie spotkania jak to dzisiejsze służą pokazaniu dobrych praktyk i wywołaniu dyskusji nad poprawą stanu zdrowia lokalnej społeczności – mówi Tomasz Jan Prycel, Market Access Audit.