TROCHĘ HISTORII: Powstanie Styczniowe (1863-1864) było zbrojnym wystąpieniem przeciwko Rosji. Za jego początek przyjmuje się datę 22 stycznia 1863 r. Przyczyną powstania był nasilający się rosyjski ucisk narodowy na Polaków. Sam wybuch został poprzedzony wieloma manifestacjami patriotycznymi na terenie Warszawy, które były krwawo tłumione przez Imperium Rosyjskie i jego wojsko. W tym czasie uformowały się dwa przeciwstawne obozy: czerwonych - dążących do wybuchu powstania oraz białych - przeciwników jakichkolwiek zrywów zbrojnych. Powstanie Styczniowe zostało przyspieszone przez pobór do wojska rosyjskiego ludności polskiej (tzw. branka). Tymczasowy Rząd Narodowy ogłosił manifest powstańczy, w którym wzywał do walki z zaborcami, jednocześnie gwarantując pewne dobra, m. in. zniesienie różnic stanowych. Powstanie objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, a także Litwę, Białoruś oraz część Ukrainy. Istotną rolę, jeśli chodzi o działania zbrojne odegrał Romuald Traugutt, który zyskał wielką sławę jako dyktator powstania. Dowodził on jednym z oddziałów, a wszystkie swoje działania poświęcił ratowaniu tego zrywu, do końca walczył o niepodległość. Niestety, Powstanie Styczniowe nie mogło liczyć na powodzenie. W noc wybuchu, Imperium Rosyjskie dysponowało aż 100 tys. armią wobec zaledwie 6 tys. powstańców. Co prawda wojsko polskie było wspomagane przez Polaków ze wszystkich zaborów, emigrację, a także przedstawicieli innych narodów, jednak wobec sił wroga byli praktycznie bezsilni. Zryw był największym polskim powstaniem narodowym i spotkał się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Powstanie miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało. Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet. W latach 1869-1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku. Skasowano klasztory katolickie w Królestwie, skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Po stłumieniu powstania znaczna część społeczeństwa Królestwa i Litwy uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej. Powstanie przyczyniło się do korzystniejszego niż w dwóch pozostałych zaborach uwłaszczenia chłopów. Pozostawiło trwały ślad w polskiej literaturze (Orzeszkowa – Nad Niemnem, Dąbrowska - Noce i dnie, Żeromski - Wierna rzeka) i sztuce (Grottger - Polonia i Lithuania, Matejko - Polonia). DNI PAMIĘCI POWSTANIA w Łodzi i okolicach: 19 stycznia godz. 13:00 - wykład prof. Tomasza Bocheńskiego: Wątek powstania w literaturze polskiej - Stacja Nowa Gdynia, Zgierz, ul. Sosnowa 1 20 stycznia godz. 18:15 - Spektakl ''Rozdziobały nas kruki i wrony'' w wykonaniu aktorów Teatru Małego - Teatr Mały, Manufaktura, ul. Drewnowska 58b 2 lutego godz. 13:00 - "Stosunki polsko-rosyjskie 2.poł. XIXw." - spotkanie z dr. Henrykiem Głębockim z UJ - Stacja Nowa Gdynia, Zgierz, ul. Sosnowa 1 22 lutego godz. 18:00 - Msza św. pod przewodnictwem abpa Marka Jędraszewskiego dla uczczenia rocznicy wymarszu łódzkiego oddziału powstańczego - kościół Wniebowzięcia NMP, Plac Kościelny 2 marca godz. 13:00 - ''Pamięć wyklęta'' - spotkanie z Małgorzatą Szejnert, Stacja Nowa Gdynia, Zgierz, ul. Sosnowa 1 3 marca Rajd szlakiem Powstania Styczniowego, Dobra koło Łodzi, 51. edycja rajdu organizowanego przez Oddział Łódzki PTTK 16 kwietnia godz. 19:00 - recital Agnieszki Makówki: Pieśń polska XIX wieku, Filharmonia Łódzka, ul. Narutowicza 20/22 11 i 25 maja Spacery pamięci historycznej - po Łodzi oprowadza przewodnik PTTK 8 czerwca Koncert plenerowy polskiej muzyki chóralnej - chór Iuvenales Cantores Lodzienses Stacja Nowa Gdynia, Zgierz, ul. Sosnowa 1